Email this article 
Post a Comment Развојот на постпозитивниот морфолошки член во македонскиот јазик како експонент на генеричната референција
Abstract
Постпозитивниот морфолошки член е главниот експонент на граматичката категорија определеност, заедно со показните заменки, во македонскиот јазик. Сепак, постојат видови определеност каде што членот се специјализирал и станал единственото средство што може да се употреби како маркер на соодветната референција. Сфаќањето на нешто како идентификувано, издвоено, определено, детерминирано итн. е субјективно и припаѓа во доменот на комуникацискиот чин, па затоа определеноста, sensu lato, и членост, sensu stricto, може да се означат како егоцентрички единици на јазикот (егоцентрици). Од друга страна, пак, генеричност, која подразбира упатување кон цело множество, т.е. род (genus), grosso modo, го исклучува членот како експонент на определеноста сфатена како множество од конечен број елементи, кои можат да се идентификуваат. Историскиот развој на членот упатува на тоа дека кај овој тип референција тој најдоцна се појавува како показател, а за тоа влијаеле извесни синтаксички и прагматички фактори, односно устројството на реченицата и актуелното реченично раслојување — тематско-рематската структура на исказот.
DOI: 10.31168/2305-6754.2022.11.2.11
Keywords
Full Text:
PDF (Македонски)References
Aguilar-Guevara А., Pozas Loyo Ј., Vázquez-Rojas Maldonado В., eds., Definiteness across languages (= Studies in Diversity Linguistics, 25), Berlin, 2019.
Antiќ V., Polenakoviќ H., Stranici od srednovekovnata kniževnost, Skopje, 1978.
Crvenkovska E., Makarijoska L., Zamenskite formi vo crkovnoslovenskite rakopisi od makedonska redakcija, Referati na makedonskite slavisti na XVI meǵunaroden slavistički kongres vo Belgrad, Republika Srbija, avgust 2018 godina (specijalno izdanie), Skopje, 2018, 5–28.
Georgiev St., Morfologiа na bŭlgarskiiа knizhoven ezik, V. Tarnovo, 1999.
Glovacki-Bernardi Z. et al., Uvod u lingvistiku, Zagreb, 2007.
Ilievski P. Hr., Balkanološki lingvistički studii, Skopje, 1988.
Ilievski P. Hr., Ilievski P, Киевски дамаскин, Skopje, 2015.
Ilievski P. Hr., Krninski damaskin, Skopje, 1972
Jakobson R., Linguistics and poetics, Style in Language, New York, 1960.
Karapejovski B., Pokaznite zamenki nasprema morfološki vrzaniot člen kako eksponenti na kategorijata opredelenost vo makedonskiot jazik, Prilozi na Oddelenieto za lingvistika i literaturna nauka na MANU = Contributions. Section of Linguistics and Literary Science, 42/1–2, 2017, 5–18.
Karapejovski B., A possible classification of indefiniteness exponents in Macedonian, Slavia Meridionalis, 18, 2018.
Karapejovski B., Jazikot i stvarnosta: distribucijata na zamenskite klitiki vo makedonskiot jazik, Skopje, 2018.
Karlić V., Kategorija (ne)određenosti u hrvatskom i makedonskom jeziku, G. Kalogjera, ed., Zbornik radova s Međunarodnog znanstvenog skupa Hrvatsko-makedonske književne, jezične i kulturne veze održanog u Rijeci od 23. do 25. ožujka 2011, Rijeka, 2011, 319–332.
Kierkegaard S., Concluding unscientific postscript to philosophical fragments, Princeton, 1992.
Koneski Bl., Gramatika na makedonskiot literaturen jazik, Skopje, 1999 [1982].
Koneski Bl., Istorija na makedonskiot jazik, Skopje, 1996 [1986].
Krámský J., The article and the Concept of Definiteness in Language, Hague, Paris, 1972.
Lehman C., Thoughts on grammaticalization, 2nd ed. (= Arbeitspapiere des Seminars für Sprachwissenschaft der Universität Erfurt, 9), Erfurt, 2002.
Lyons J., Semantics, 1, Cambridge, 1977.
Matthews P. H., The concise Oxford dictionary of linguistics, Oxford, 2008.
Minova- Ǵurkova L., Sintaksa na makedonskiot standarden jazik, Skopje, 2000.
Mirtschew K., Koga vŭznikva chlennata forma v bŭlgarskiia ezik, Balgarski ezik, 1, 1953, 45–50.
Mišeska-Tomiќ O., Za komunikativnata perspektiva, Godišen zbornik na Filološkiot fakultet, 3, 1977, 73–98.
Mladenova O., Definiteness in Bulgarian: Modelling the processes of language change, Berlin, New York, 2007.
Paducheva E. V., Egotsentricheskie edinitsy iazyka,, 2nd ed. (= Studia philologica), Moscow, 2019.
Paducheva E. V., Vyskazyvanie i ego sootnesennost′ s deistvitel′nost′iu (Referentsial′nye aspekty semantiki mestoimenii), Moscow, 2010.
Pandev D., Makedonska hrestomatija, Skopje, 2011.
Pop-Atanasov Ǵ., Rečnik na starata makedonska literatura, Skopje, 1989.
Shmelev A. D., Opredelennost'-neopredelennost' v aspekte teorii referentsii, A. V. Bondarko, ed., Teoriia funktsional′noi grammatiki su″ektnost', ob"ektnost'. Kommunikativnaia perspektiva vyskazyvaniia. Opredelennost' / neopredelennost' /, St. Petersburg, 1992, 266–278.
Sosir F., Spisi iz opšte lingvistike (= Biblioteka Theoria), Sremski Karlovci, Novi Sad, 2004.
Teunisen M., Ulogata na členot pri komunikativnoto i sintaksičkoto raslojuvanje na rečenicata, X naučna diskusija na Meǵunarodniot seminar za makedonski jazik, literatura i kultura, Skopje, 1984.
Topolinjska Z., Gramatika na imenskata fraza vo makedonskiot literaturen jazik, Skopje, 1974.
Topolinjska Z., Mak. eden — neopredelen člen? Makedonski jazik, 32–33 (1981–1982), 1982, 705–715.
Vidoeski B., Dijalektite na makedonskiot jazik, 3, Skopje, 1999.
Weinreich U., Languages in Contact, The Hague, Paris, 1970.
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2022 Boban Karapejovski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.